1- دانشجوی کارشناسی ارشد هنرهای اسلامی، دانشگاه هنر اسلامی تبریز. 2- استادیار، دانشکدۀ هنرهای صناعی، دانشگاه هنر اسلامی تبریز.
چکیده: (67 مشاهده)
قفل، از جمله اسبابی است که ایمنی زندگی آدمی را مهیا میسازد. قفلسازان ایرانی علاوه بر ساخت قفل و رفع نیاز کاربردی، برای وجه هنری و تزیینی آن نیز ارزش قایل شدند. قفلهای فلزی چالشتر و اصفهان از جمله قفلهای دستساز ایرانی هستند که دارای ویژگیها و ظرفیتهای بصری، مکانیزم، فرم و نقوش خاص هستند که قابل توجه و حائز اهمیت بهشمار میآیند. موقعیت جغرافیایی اصفهان و چالشتر و فاصلۀ نزدیک آنها نسبت به یکدیگر، این مسأله را که قفلسازان این دو منطقه تعاملاتی داشته و از یکدیگر تأثیر پذیرفتهاند را محتمل ساخته است. لذا هدف تحقیق آن است که مشخص شود قفلهای چالشتر دورۀ معاصر و اصفهان دورۀ صفویه دارای چه ویژگیهای قابل تطبیقی هستند؟ اشتراکات و افتراقات آنها در چه مواردی است و چه تأثیری بر یکدیگر داشتهاند؟ با عنایت به عناصر بصری و اصیل این قفلها و با ذکر اشتراکات و افتراقات آنها میتوان به از یاد نرفتن این هنر ارزشمند کمک کرد. پژوهش پیشرو با رویکردی تطبیقی و بر مبنای روش توصیفی- تحلیلی انجام شده است و جمعآوری اطلاعات آن به شیوۀ کتابخانهای و میدانی صورت پذیرفته است. نتایج پژوهش نشان میدهد که این دو گروه قفل دستساز، در مواردی چون استفاده از عناصر تزیینی خط و نقوش اسلیمی و ختایی اشتراک دارند. این تولیدات، فرم ظاهری یکسانی دارند اما در مکانیزم داخلی و استفاده از تکنیکهای اجرای تزیینات با یکدیگر متفاوتاند. همچنین سبقۀ کهنتر اصفهان در حرفۀ قفلسازی نشانگر تأثیرپذیری قفلسازان چالشتر از قفلهای اصفهان است.
Banitālebi Dehkordi Ā, Shokrpur S. A Comparative Study on the Mechanism, Form and Decorations of Contemporary Chaleshtor Locks and Those from the Safavid Isfahan. Journal of Iranian Handicrafts. 2021; 3 (1) :81-94 URL: http://hsi.kashanu.ac.ir/article-1-139-fa.html
بنی طالبی دهکردی آناهیتا، شکرپور شهریار. مطالعه تطبیقی مکانیزم، فرم و تزیینات قفلهای چالشتر دورۀ معاصر و قفلهای اصفهان دورۀ صفویه. نشریه هنرهای صناعی ایران. 1399; 3 (1) :81-94