فرش نایین، دست‌بافته‌ای مهاجرت‌یافته از سبک فرش‌های کرمان و اراک است که در مدت زمانی اندک، بر اساس مؤلفه‌های بومی، هویت مستقلی بنیان نهاد و به‌عنوان سبکی متمایز از دیگر فرش‌ها مطرح و شناخته شد. گسترش محدودۀ تولید به خارج از مرزهای شهرستان، موجب تغییراتی در فرش نایین شد. به نحوی که در بسیاری از  موارد، به‌خاطر تشابهات ظاهری، ابهاماتی برای شناسایی این دست‌بافته به‌وجود آورده است. این در حالی است که تمامی این فرش‌ها با تمام افتراق‌ها نسبت به مبداء، تحت‌عنوان فرش‌های اصیل نایین به بازار عرضه می‌شوند. هدف از این تحقیق، تطبیق فرش‌های اصیل نایین و فرش‌هایی است که در مناطق دیگر بافته شده و دچار تغییراتی به صورت کیفی و ظاهری شده‌اند. پرسش اصلی این است که: جابه‌جایی مکان بافت فرش نایین چه تأثیری در ساختارهای اصلی این دست‌بافته داشته است؟ و ملاک ارزیابی نهایی این‌گونه فرش‌ها چیست؟ این پژوهش به روش توصیفی- تحلیلی و تطبیقی انجام ‌شده و شیوۀ یافته‌‌اندوزی آن، بیش‌تر بر منابع مکتوب و مشاهدات میدانی استوار است. نمونه‌هایی که در پژوهش به آنها اشاره شده به صورت انتخابی و هدفمند برگزیده شده‌اند. نتایج تحقیق نشان می‌دهد جابه‌جایی مکان بافت فرش نایین، منجر به بروز تغییراتی در کیفیت الیاف، نوع گره، رنگرزی و ... آن شده است؛ به‌طوری که الیاف از نوع درجه 1 به درجه 2 و 3 تنزل یافته‌‌اند؛ نوع گره از فارسی تک‌بافت، به جفتی‌بافی به گرۀ U تغییر یافته است و رنگرزی 90 درصد بافته‌‌های مناطق دیگر، به رنگرزی شیمیایی تبدیل شده است. این بی‌قاعدگی در تولید و عدم شناخت و کارشناسی صحیح در بازار، موجب جایگزینی فرش‌های نامرغوب به‌جای فرش‌های اصیل نایین گردیده است. معدود مکان‌های جدید بافت فرش نایین، سبب افزایش کیفیت آن گردیده‌اند که اثراتی هم بر تولید و صادرات فرش نایینِ اصیل بر جای گذاشته است.