سیر تحول شباک‌ها و شیوۀ نوررسانی به گنبدخانه‌ها، همواره یکی از دغدغه‌های مهم معماران بوده و واکاوی آن از حیث سیر تحول و تکنیک، در زمره پژوهش‌هایی است که به‌رغم اهمیت، مغفول مانده است. این پژوهش به دنبال پاسخ به این پرسش است که با توجه به ارتقاء فناوری ساخت گنبد در دوره‌های تیموری و صفوی، از منظر فرم، تکنیک و روش اجرا، نوررسانی به فضای گنبدخانه از طریق شباک‌ها چگونه انجام می‌شده است؟ شیوه گردآوری اطلاعات این تحقیق کیفی، بر پایه مطالعات کتابخانه‌ای و میدانی است. در بخش مطالعات میدانی، سیر تحول شباک معرق در گنبدخانه مساجد از منظر نقوش، فرم، تعداد و ابعاد در دو دوره‌ مهم تاریخ معماری ایران (تیموری و صفوی)، در شهرهای یزد و اصفهان مطالعه شده است. یافته‌ها مبین آن است که موقعیت نورگیرها در دو دورۀ مطالعاتی، به یک‌ چهارم پایین گنبد (محدودۀ پاکار) منتقل ‌شده است. در این بخش، به دلیل ازدیاد ضخامت گنبد، امکان ایجاد نورگیر، بیش‌تر وجود دارد. علاوه بر این، اندازه قاب معرق مشبک‌ها نیز افزایش ‌یافته و فرم ساده و مستطیل شکل تیموری به قوس جناغی تبدیل ‌شده است؛ اما از ظرافت نقوش نسبت به معرق مشبک‌های تیموری کاسته شده و به دلیل استحکام بیش‌تر معرق مشبک‌ها، از معرق‌های دوبندی و درشت‌تر استفاده ‌شده است؛ هم‌چنین اضافه شدن حمیل به حاشیه‌ نقوش نورگیرها، باعث بهتر دیده شدن آن‌ها از فاصله‌ دور و تشخیص بهتر متن و حاشیه شده است. ترکیب رنگ از مباحث مهم در تنظیم میزان نور بوده و این ترکیب از دوره‌ تیموری به رنگ‌های درخشان تبدیل ‌شده و به دلیل پیشرفت‌های فنی در پخت لعاب در دوره‌ صفوی، رنگ آبی متمایل به سبز به ترکیبات رنگی شباک‌ها اضافه ‌شده است. در معرق مشبک‌های مساجد یزد، نقوش هندسی غالب است و نورگیرها مستقل از تزیینات گنبد و بسیار ساده طراحی‌ شده‌اند. در معرق مشبک‌های مساجد اصفهان، نقوش اسلیمی و ختایی به شکل یک‌ دوم متن به‌صورت آیینه‌ای در کل متن تکرار شده‌اند و به‌صورت قرینه در یک قاب قرار گرفته‌اند.