ضرورت توجه به جنبه‌های فطری در آموزش صنایع‌دستی معاصر

نویسندگان

1 استادیار، دکترای پژوهش هنر، گروه صنایع‌دستی، دانشگاه هنر اصفهان.

2 دانشیار، دکترای فلسفه، گروه فلسفه، دانشکده ادبیات، دانشگاه اصفهان.

3 دانشیار، دکترای پژوهش هنر، گروه صنایع‌دستی، دانشگاه هنر اصفهان (نویسندۀ مسئول).

چکیده

پیدایش رشته صنایع‌دستی در دانشگاه‌های کشور نقطۀ عطف آموزش هنرهای صناعی به شیوۀ علمی و زیر نظارت متخصصان این عرصه بوده که موجب گردیده است طیف مطلعی از هنرمندان و صاحب‌نظران به عالم هنر اضافه شوند. این امر با توجه به موضوعاتی هم‌چون فضای کارگاهی و تجهیزات، در کنار استادکاران سنتی و اساتید دانشگاهی صورت گرفته اما در این بین هنوز هم افرادی وجود دارند که شیوه‌های تاریخی استاد و شاگردی را سرلوحه یادگیری قرار داده و عمری را به شاگردی نزد اوستادی سپری می‌کنند. اما در سال‌های اخیر به نظر می‌رسد تقابل فرهنگ ایرانی اسلامی با نافرهنگ وارداتی و همچنین تقابل شیوه‌های سنتی با روش‌های مدرن تولید، چالش‌هایی را در آموزش و تولید صنایع‌دستی به‌وجود آورده است. اینجاست که تخصص صرف، کفایت نمی‌کند و اهمیت لزوم تعهد و اخلاق‌گرایی هنرمند قوت می‌گیرد. اما دستیابی به این مهم، بدون‌ توجه به ملزومات بنیادی در درک ماهیت و روش عملکرد صنایع‌دستی ناممکن به نظر می‌رسد. در این پژوهش، هدف بر آن بود تا ضمن معرفی و توضیح برخی از این ملزومات، ارتباط بین این مفاهیم و صنایع‌دستی مورد ارزیابی قرار گیرند تا لزوم جهت‌گیری آموزشی در این راستا، مشخص گردد. لذا این پژوهش در پی پاسخ به این پرسش بوده است: جدا از آموزش مباحث فنی و هنری، چه مواردی باید به دانشجویان رشته صنایع‌دستی آموزش داده شود تا آثار تولید شده در این شاخه از غنا و اصالت فرهنگی و دینی برخوردار گردند؟
به نظر می‌رسد که آشنا نمودن دانشجویان با بحث فطرت و کمال و جایگاه آن در هنر (حتی به صورت اجمالی) می‌تواند تاثیرات قابل ملاحظه‌ای بر درک صحیح دانشجویان از نحوۀ عملکرد آثار صنایع‌دستی در برقراری ارتباط با مخاطب خود داشته باشد. لذا در این پژوهش کیفی، از روش توصیفی- تحلیلی و جمع‌آوری اطلاعات به شیوۀکتابخانه‌ای و میدانی استفاده شده و جامعۀ آماری آن، غیر احتمالی و بر مبنای عینیت هماهنگی با اهداف و فرضیه‌های پژوهش انتخاب شده است. نتایج حاصل از پژوهش، مشخص کرد که آشنایی دانشجویان با مبحث فطرت و کمال و کاربرد آن در هنر، می‌تواند تاثیرات مثبت و عمیقی بر صورت آثار تولید شده در حیطۀ صنایع‌دستی بگذارد. 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Necessity of Considering Innate Aspects in Contemporary Handicrafts Education

نویسندگان [English]

  • Mahdi Davazdahemami 1
  • Said Binaye Motlagh 2
  • Qobad Kiyanmehr 3
1
2
3
چکیده [English]

Crafts masters have been trying to train good and committed artists by providing facilities and using suitable space. But it seems impossible to achieve this if not paying attention to the basic needs in the field of handicrafts education. In this study we will try to explain these basic needs in crafts education to determine that this issue is very important. This study seeks answering this question: Apart from teaching technical subjects and art, what should the students of crafts be taught to produce works enjoying cultural enrichment and originality?
One of God’s traditions is that of the Divine Guidance. In this tradition, God guides all human beings to the right path. One of the tools He uses in this respet is the natural spirit or innate disposition. Natural spirit is present in all human beings. Nature is very considerable when we are seeking perfection. Perfection undoutedly has many effects, ranging from physical to spiritual and mystical. Beauty is a kind of perfection. That’s why man is always looking for beauty. God has given man the power of understanding beauty through the tradition of divine guidance. The man who is in search of true beauty is actually in search of God. “God is beautiful and loves beauty”. Art is the creation of beauty. The artist is the creator of beauty. The role of nature is very important in this respect. Considering nature would link beauty with God. God attracts man to himself by beauty and one of the best manifestations of it is to be found in the art crafts.
Investigating the practical aspects of the subject of natural spirit gives more attention to the subject of perfection. The study of perfectionism leads to the discussion of aesthetics and the conceptual relationship between God and the perceived beauty that makes it necessary to understand the concept of nature in art. There are many benefits to the companionship of the natural spirit and the crafts that would promote both and it can bring about brilliant results in enhancing the quality and spirituality of traditional arts and crafts.
In fact, it seems necessary for students of the handicrafts to learn, besides technical education courses in their curriculum, basic intellectual and spiritual education as well. As mentioned, the natural spirit is in good harmony with the subject of art and beauty, especially in the branch of  crafts, and can be fruitful for many reasons too. It seems that understaning the nature and perfection and their place in art would be very useful for students to know how to communicate between craft works and the audience.
In this qualitative study cross-sectional methods are used, and data has been acquired through library sources and by field study .The case studies have been selected for non-random and they have been based on coordination with research objectives and hypotheses. The results of the research predicts that: Teaching the natural spirit, perfection and their application in art to the students would affect the appearance of handicrafts. These changes can be spiritual and positive for this field. 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Handicrafts Education
  • Traditionalism
  • Application of Natural Spirit
  • Perfection and Beauty
  • Spirituality in Art

--آکوچکیان، احمد. 1388 . از نقشه جامع علمی تا نظام آموزش عالی هنر. اصفهان: دانشگاه هنر اصفهان، مرکز تحقیقات استراتژیک توسعه
)رشد(.
--ابوترابی، احمد. 1394 . پیرامون فطرت. مصاحبه با مهدی دوازد هامامی. قم، 14 تیر.
--افلاطون. 1380 . آثار افلاطون. 4 ج. ترجمۀ محم دحسن لطفی و رضا کاویانی. چاپ سوم. تهران: انتشارات خوارزمی.
--الکساندر، ویکتوریا. 1390 . جامع هشناسی هنرها. ترجمۀ اعظم راودراد. تهران: فرهنگستان هنر جمهوری اسلامی ایران، موسسه تالیف، ترجمه
و نشر آثار هنری متن.
--بینای مطلق، سعید. « .1389 جایگاه «صورت » در هنر دینی. » فصلنامۀ علمی پژوهشی جاویدان خرد ش. 4: 33 - 47 .
--بینای مطلق، محمود. 1385 . نظم و راز. به اهتمام حسن آذرکار. تهران: انتشارات هرمس.
--تاجر، سید علی. « .1381 درآمدی بر هنر رمزی. » مجله سروش اندیشه 1 ) 2(: 28 - 45 .
--جوادی آملی، عبدالله. 1392 . تفسیر موضوعی قرآن کریم، فطرت در قرآن. چاپ هفتم. قم: مرکز نشر اسراء.
--خندان، علی اصغر. 1383 . ادراکات فطری در آثار شهید مطهری، اب نسینا، دکارت، لاک و چامسکی. قم: انتشارات طه.
--ربانی گلپایگانی، علی. 1388 . فطرت و دین. چاپ دوم. تهران: کانون اندیشه جوان.
--رست مبیگی، ثمین. « .1388 ضرورت خلاقیت در آموزش صنای ع دستی. » فصلنامۀ رشد آموزش هنر ش. 18 : 4- 7.
--ذاکرصالحی، غلامرضا. 1383 . دانشگاه ایرانی )درآمدی بر جامع هشناسی آموزش عالی(. تهران: انتشارات کویر.
--شاه آبادی، میرزا محمد علی. 1387 . رشحات البحار. تحقیق، ترجمه و تصحیح زاهد ویسی، تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
--عمید، حسن. 1371 . فرهنگ فارسی عمید، تهران: موسسه انتشارات امیرکبیر.
--غزالی، امام محمد. 1361 . کیمیای سعادت. تهران: طلوع زرین.
--فارابی، ابونصر محمدبن محمد. 1379 . اندیش ههای اهل مدینه فاضله. ترجمه و تحشیۀ جعفر سجادی. تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
--گنون، رنه. 1389 . بحران دنیای متجدد. ترجمۀ حسن عزیزی. چاپ سوم. تهران: موسسه انتشارات حکمت.
--مطهری، مرتضی. 1357 . علل گرایش به ماد یگری. تهران: انتشارات صدرا.
--مفتونی، نادیا. 1393 . فارابی و فلسفه هنر دینی. تهران: انتشارات سروش.
--منتظری، حسین علی. 1385 . اسلام دین فطرت. چاپ دوم. قم: نشر سایه.
--موسوی خمینی، رو حالله. 1368 . چهل حدیث. تهران: مرکز نشر فرهنگی رجاء.
--مهد یزاده، علیرضا. « .1390 اهمیت معنویت در هنر و آموزش آن. » دوماهنامۀ مهندسی فرهنگی ش. ) 51 و 52 (: 44 - 52 .
--نصر، سید حسین. 1375 . هنر و معنویت، ترجمۀ رحیم قاسمیان. تهران: دفتر مطالعات دینی هنر.
--نق یزاده، محمد. « .1382 معنوی تگرایی در هنر و آموزش هنر. » ماهنامۀ هنر دینی ش. ) 17 و 18 (: 93 - 114 .
سال دوم، شماره 1، پاییز و زمستان 97
16
--یثربی، چیستا. « .1382 آزاداندیشی و خلاقیت در آموزش هنر. » دوماهنامۀ بیناب )سوره مهر( ش. ) 3 و 4(: 66 - 69 .
--Benson, Hugh H. 1997. Socrates and the beginnings of moral philosophy, In Routledge History of
Philosophy (from the Beginning to Plato) ed. C.C.W. Taylor. Vol.1. London: Routledge.