ارزیابی روش تدریس اکتشافی هدایت‌شده برای درسِ هندسۀ نقوش دورۀ کارشناسی صنایع دستی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 مربی و عضو هیئت‌علمی گروه صنایع دستی، دانشگاه اراک، اراک، ایران

2 مربی و عضو هیئت‌علمی گروه فرش، دانشگاه اراک، اراک، ایران

چکیده

 انتخاب روش مناسب تدریس، از جمله موارد ضروری در افزایش کیفیت فرایند آموزش است و تأثیر‌گذاری عمیق بر یادگیری فراگیران خواهد داشت. با توجه به ماهیت دروس هنر و صنایع دستی، ضروری است روش‌هایی انتخاب شود که علاوه بر یادگیری، آنچه را در آموز‌‌ش هنر اهمیت دارد، نیز به‌فراخور مورد توجه قرار دهد. پژوهش حاضر با هدف سنجش میزان یادگیری و رضایت از تدریس دانشجویان رشتۀ صنایع دستی ورودی 1397 دانشگاه اراک، به بررسی روش‌های آموزش مستقیم و اکتشافی هدایت‌شده در درس «هندسۀ نقوش در صنایع دستی ایران 1» پرداخته است. پرسش‌های تحقیق نیز چنین مطرح می‌شود که: روش تدریس اکتشافی هدایت‌شده چه تأثیری در میزان یادگیری دانشجویان درس هندسۀ نقوش در صنایع دستی ایران دارد؟ و همچنین میزان رضایتمندی دانشجویان درس هندسۀ نقوش در صنایع دستی ایران از روش تدریس اکتشافی هدایت‌شده چگونه است؟ روش پژوهش، نیمه‌تجربی و با استفاده از دو گروه آزمایش و کنترل که به روش تصادفی انتخاب شده‌اند، انجام شده است. ابزار گردآوری داده، آزمون نهایی عملی مشترک و همچنین پرسشنامۀ محقق‌ساخته در مقیاس لیکرت و مشتمل بر 20 سؤال و ۴ خرده‌مقیاس برای بررسی میزان رضایت از تدریس است. به‌منظور تجزیه و تحلیل داده‌های حاصل از آزمون عملی، سه مؤلفۀ کیفی «کشف روش ترسیم»، «ایده‌پردازی و ترسیم نقوش بدیع» و «زمان» و همچنین میانگین نمرات اکتسابی هر دو گروه و برای داد‌ه‌های حاصل از پرسشنامۀ رضایتمندی، میانگین پاسخ‌ها مورد استفاده قرار گرفت. نتایج تحقیق بیانگر آن است که روش آموزشی اکتشافی هدایت‌شده، از تأثیرگذاری بیشتری در فرایند یادگیری عمیق دانشجویان در این درس برخوردار است. همچنین میزان نمرات اکتسابی دانشجویان و رضایت از تدریس آن‌ها در روش اکتشافی هدایت‌شده بیشتر بوده است. به‌طور کلی، چنین روشی قابلیت افزایش میزان خلاقیت دانشجویان این درس را خواهد داشت.  

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Evaluation of Guided Exploratory Teaching Method in Teaching Geometry of Patterns to Undergraduate Students of Handicrafts

نویسندگان [English]

  • Hossein Norouzi Gharagheshlagh 1
  • Somayeh Salehi 2
  • Hojatalah Reshadi 2
1 M.A. in Arts Research and faculty member of Handicrafts Department, Arak University, Arak, Iran
2 M.A. in Arts Research and member of the faculty of Carpet Department, Arak University, Arak, Iran
چکیده [English]

Choosing a right teaching method is essential in increasing the quality of the teaching process and has a profound impact on learners' understanding. Due to the nature of art and handicraft courses, it is necessary to choose methods that along learning pay attention to what is important in art. The present study aimed to assess the level of learning and teaching satisfaction of undergraduate students of handicraft entering Arak University in 1397. It tried to investigate the methods of direct and exploratory education guided in the course called ‘Geometry of patterns in Iranian Handicrafts 1’. The research tries to answer questions: a) what effect does the guided exploratory teaching method have on the learning rate of students in the course of Geometry of Patterns in Iranian handicrafts? b) how much satisfaction of learning does the studentsdraw from a guided exploratory teaching method? The research method has been quasi-experimental using two experimental and control groups randomly selected. The data collection tool is a joint final practical test as well as a researcher-made questionnaire on the Likert scale and consists of 20 questions and 4subscales to assess the level of learning satisfaction. In order to analyze the data obtained from the practical test, three qualitative components--‘discovery of drawing method’, ‘ideation and drawing of original designs’ and ‘time’ as well as the average scores obtained by both groups—were measured, and for the data obtained on learning satisfaction questionnaire, the mean of responses was used. The findings indicate that the guided exploratory teaching method has a greater impact on the students' deep learning process in this course. Also, the rate of students' acquired grades and their satisfaction with teaching in the guided exploratory method were higher. In general, such a method will be able to increase the creativity of students in this course.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Teaching method
  • direct teaching
  • guided exploratory method
  • undergraduate students of handicrafts
  • geometry of patterns
  1.  

    1. آقازاده، محرم. 1388. راهنمای روش‌های نوین تدریس. تهران: انتشارات آییژ.
    2. احدیان، محمد، عمران رمضانی، و داوود محمدی. 1388. مقدمات تکنولوژی آموزشی: روش‌های آموزشی دهه‌های اخیر. تهران: آییژ.
    3. جعفری‌خواه، علی‌اکبر. 1378. «پراکندگی در مدیریت و برنامه‌ریزی آموزش عالی هنر». جلوۀ هنر، ش. 1۴ و 1۵: ۶2ـ۷۱.
    4. جعفری ندوشن، سمیه. 1390. بررسی اثربخشی روش تدریس اکتشافی هدایت‌شده در درس ریاضی بر خلاقیت دانش‌آموزان دختر پایه سوم ابتدایی شهرستان اردکان. پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد. گروه آموزش ابتدایی. دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی. دانشگاه علامه طباطبایی. استاد راهنما: جمال‌الدین کولایی‌نژاد.
    5. رسولی، آتوسا. 139۴. طراحی الگوی مطلوب آموزش مجازی هنر در دانشگاه‌های ایران. رسالۀ دکتری. گروه پژوهش هنر. دانشکده هنر. دانشگاه الزهرا. استاد راهنما: زهرا رهبرنیا.
    6. ساداتی، ناصر. 139۴. طراحی الگوی نظری برنامۀ درسی هنر مبتنی بر نظریۀ نمادها با رویکرد شناختی؛ مطالعۀ موردی: صنایع دستی. رسالۀ دکتری. گروه پژوهش هنر. دانشکده پژوهش‌های عالی و کارآفرینی. دانشگاه هنر اصفهان. استاد راهنما: مرضیه پیراوی ونک و محمود مهرمحمدی.
    7. سیف، علی‌اکبر. 138۶. روان‌شناسی پرورشی نوین. چ۱۷. تهران: نشر دوران.
    8. سیفی، ندا. 139۵. پژوهشی در امکان احیای نظام استادشاگردی در آموزش هنر ایرانی‌اسلامی در عصر حاضر. رسالۀ دکتری. گروه هنرهای اسلامی. دانشکده هنرهای اسلامی. دانشگاه هنر اسلامی تبریز. استاد راهنما: حسن بلخاری قهی.
    9. ــــــــ . 1389. «تحلیلی بر مسائل برنامۀ درسی گروه تحصیلی هنر نظام متوسطه در آموزش‌های فنی و حرفه‌ای و مهارتی با تأکید بر شاخۀ کاردانش». نشریه هنرهای زیباـ هنرهای تجسمی 2 (۴2): 1۵ـ2۴.
    10. شریعتمداری، علی. 13۶ اصول و فلسفۀ تعلیم و تربیت. تهران: امیرکبیر.
    11. عنبری یزدی، فائزه. 1392. هندسۀ نقوش «1». تهران شرکت چاپ و نشر کتاب‌های درسی ایران.
    12. قربانی، شعبانعلی. 139۵. تبیین فرایند طراحی در آموزش صنایع دستی؛ مورد پژوهی: سفال و سرامیک. رسالۀ دکتری. گروه پژوهش هنر. دانشکده پژوهش‌های عالی و کارآفرینی هنر. دانشگاه هنر اصفهان. استاد راهنما: قباد کیانمهر و محمدتقی آشوری.
    13. کفیلی، نگار. (139۴). مبانی آموزش سنتی و دانشگاهی سفال و سرامیک در ایران و ژاپن. رسالۀ دکتری. گروه پژوهش هنر. دانشکده هنرهای کاربردی. دانشگاه هنر تهران. استاد راهنما: صمد سامانیان.
    14. کیانمهر، قباد، محمدتقی آشوری، و شعبانعلی قربانی. 1393. «تحلیلی بر وضعیت آموزش طراحی پایه در مقطع کارشناسی رشتۀ صنایع دستی». فصلنامه نگره 10 (3۴): ۵۴ـ۶
    15. گلناری، علی‌اصغر، نگار صبوری، و ندا مذهب‌جعفری. 1393. «مطالعۀ تطبیقی برنامۀ درسی کارشناسی مجسمه‌سازی ایران با پنج کشور جهان». نامۀ هنرهای تجسمی و کاربردی 7 (1۴). ۶7ـ8۵.
    16. مهدی‌زاده تهرانی، آیدین، علیرضا عصاره، محمود مهرمحمدی، و محمدرضا امام‌جمعه. 1398. «تبیین دیدگاه صاحب‌نظران دربارۀ عناصر برنامه‌درسی آموزش هنر برای ارائۀ الگوی برنامۀ ‌درسی تربیت‌معلم هنر (آموزش عالی)». دوفصلنامه مطالعات برنامۀ درسی آموزش عالی 10 (19): 89ـ121.
    17. هوشیار، مهران. بررسی نظام آموزش عالی در رشتۀ هنرهای صناعی ایران و پیشنهاد یک نظام نوین. رسالۀ دکتری. گروه پژوهش هنر. دانشکده هنر. دانشگاه شاهد. استاد راهنما: حبیب‌الله آیت‌الهی و مهدی پوررضائیان.
    18. Festco, T. and McClure, J. 2005. Educational Psychology: An integrated approach to classroom decisions. New York: Pearson.
    19. Santroch, J.W. 2008. Educational Psychology. New York: McGraw-Hill.