تبیین قابلیت نقوش قالی در هویت‌بخشی ایرانی به بسته‌بندی کالاها (مطالعه موردی: نقوش قالیِ بندیِ یلمه بروجن و میناخانی ورامین)‏‏

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار پژوهشگاه فرهنگ،‎ ‎هنر و ارتباطات، تهران، ایران

2 استادیار گروه فرش دانشگاه هنر شیراز، شیراز، ایران (نویسنده مسئول)

چکیده

 در دنیای معاصر توجه به هویت هر ملتی از جایگاه خاصی برخوردار است. یکی از مواردی که می‌تواند معرف هویت ملت در سطح ملی و بین‌‌المللی باشد، بسته‌‌بندی محصولات است. پژوهش حاضر با هدف توسعهٔ تأثیرگذاری هویت ایرانی در طراحی بسته‌‌بندی کالا به تحلیل قابلیت‌‌های گرافیکی نقوش دو طرح قالی‌‌ ایرانی پرداخته و به دنبال پاسخ به این پرسش‌‌ها بوده‌است که آیا استفاده از این نقوش در بسته‌‌بندی می‌‌تواند موجب توسعهٔ نفوذ هویت ایرانی باشد؟ و در صورتی که پاسخ به این سوال مثبت است، با چه روش‌‌هایی می‌‌توان از قابلیت‌‌های زیباشناختی نقوش قالی ایرانی در طراحی بسته‌‌بندی محصولات ایرانی استفاده نمود؟ این پژوهش با روش توصیفی ـ تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه‌‌ای انجام شده و در آن، با تحلیل بصری نقوش قالی‌‌ طرح شکستهٔ بندی یلمه بروجن و نیمه‌گردان میناخانی ورامین، 12 نمونه طراحی بسته‌‌بندی با بهره‌گیری از طرح و نقش این دو قالی ارائه شده‌است. درنهایت این نتایج به دست آمد که استفاده از نقوش سنتی قالی در بسته‌‌بندیِ کالاهای ایرانی، برای مخاطب ایرانی آشنا بوده و برای مخاطبینِ خارجی نیز تداعی‌کننده و یادآور نقوش ایرانی هستند، بنابراین تکرار تماشای یک نقش در ذهن مخاطب می‌‌تواند یکی از راه‌‌های دستیابی به توسعهٔ نفوذ هویت ایرانی باشد. ضمن این‌که یک بسته‌‌بندی محکم و زیبا می‌‌تواند سالیان سال در خانهٔ افراد نگهداری شود. هم‌چنین نقوش قالی‌‌های ایرانی این قابلیت را دارا بودند تا به روش‌های کلی و کاربردی شامل استفاده از طرح کلی و نقش و نگارها به‌طور مستقل، طرح و نقوش در ترکیب با سایر عناصر، و یا طرح کلی قالی و نقوش با ایجاد تغییراتی در فرم اصلی، در طراحی بسته‌‌بندی مورد استفاده قرار گیرند و بدین‌ترتیب طرح‌‌های متفاوتی خلق شوند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Investigating the Use of Carpet Motifs in Iranian Identity Formation of Packaging: A Case Study of Borujen Brick-shaped Yalameh and Varamin Minakhani

نویسندگان [English]

  • Farzaneh Farshid Nik 1
  • Elahe Imani 2
1 Assistant Professor of Research Center For culture, Art and Communication, Tehran, Iran
2 Assistant Professor of Department of Carpet, Shiraz University of Arts, Shiraz, Iran ‎(Corresponding Author)
چکیده [English]

Introduction
In the contemporary world, where cultural and national identity are a matter of utmost importance, packaging of products seems to be an obvious instance or representation of national and cultural identity. Packaging is a factor that affects product evaluation. When buying goods, people see packaging carefully and keep some of them in their houses for years. For this reason, packaging is of great importance.The present research is important because in the recent years, the use of repetitive designs or imitation of foreign packaging designs have caused most of the packaging of Iranian products to be lacking in creativity, identity, and culture in the global markets. Therefore, the use of Iranian and traditional motifs, that have visual principles, will be suitable options to create creativity and aesthetics in the packaging of goods. Patterns taken from Persian carpets are one of the most important Iranian handicrafts that can be considered a good option for creating a national  identity.
Research Method
The present study, hence, was an attempt to develop the effectiveness of Iranian identity formation on packaging industry by focusing on the graphical potentials of two Iranian carpet motifs. The study tried to answer this question: whether or not using Iranian carpet motifs could improve national identity formation, and, if it did, with respect to the aesthetics of Iranian carpet designs and motifs, which methods should be used to facilitate such identity formation.The study used a descriptive-analytical method using library materials. After analyzing the images of Brick-shaped Yalameh and MinakhaniVaramin carpets and following principles of the visual imagery, the authors used the motifs and offered 12 designs for packaging goods. About the capabilities of patterns and structures of Yalma and Minakhani carpets, three general designs were proposed. The first was using the whole structure of the carpet design or a part of the carpet motifs without any change in the  fringe, border, and so on. The second was  using a part of the motifs in combination with other packaging motifs, and the third was making changes to the original form of the motifs or change to the whole structure of the carpet design. In continuation of the research, these three methods suggested by the for the designers to use Yalmeh and MinakhaniVaramin carpet motifs in packaging design were presented. In the visual examples, mentioned in the article in all three methods, one sample of carpet motifs and the second sample of the overall structure of carpets were used for packaging.
Research Findings
To reach the aim of the research, the characteristics of the visual principles of Brick-shaped Yalameh and MinakhaniVaramin carpet motifs were investigated. After investigations, it was determined that in these carpets, both in motifs and in the overall structure there were visual principles. Visual values include order, balance, symmetry, proportion, contrast, harmony of positive and negative space, rhythm, emphasis, and concentration. They  existed in all motifs and in the whole structure of the carpets. All of these were the principles and foundations of visual arts. This made it possible to use these motifs in graphics, including the designing of the designs of a suitable package or a creative package. Also, if strong boxes were made for packing goods and handicrafts, it was more likely that they would be kept in people's homes for years.Therefore, a design and pattern with Iranian identity on packaging can be a good advertising example for Iranian handicraft; through repeating Iranian designs and motifs, they could develop Iranian identity.
Conclusion
The analysis of the results confirmed that using and repeating such motifs in packaging of Iranian goods could enhance the national and cultural identity formation due to the affinity Iranian audience feel towards them. For foreign audiences, they are reminiscent of Iranian motifs and designs. Also, a firm and beautiful package can be kept in one’s home as a decorative object for years. Correspondingly, Iranian carpet motifs had the potential to be used in the packaging design in three general and practical ways, including the direct use of designs and motifs, in the combination with other elements or drawings by making changes in the original form, andin creating different designs.

کلیدواژه‌ها [English]

  • VaraminMinakhani
  • BorujenYalmeh
  • carpet motifs
  • Iranian Identity
  • product packaging
 
آرمان، احسان، آل‌‌علی، فرهاد، و ذاکرین، میترا. (1400). صنایع‌دستی، حلقه اتصال هویت و برند در صنعت بسته‌‌بندی. هنرهای صناعی ایران، 4 (6)، 149-156 doi: 10.22052/hsi.2022.243637.0
ایمانی، الهه و فروغی‌‌نیا، مریم. (1400). زیبایی‌شناسی عینی در قالی‌های روستایی بر اساس دیدگاه میکل دوفرنه. دوفصلنامه گلجام، 17 (39)، 131-147 doi: 20.1001.1.20082738.1400.17.39.5.7
ابراهیمی، ابوالقاسم، علوی، سید مسلم، و نجفی سیاهرودی، مهدی. (1394). بررسی اثر جنبه زیباشناختی بسته‌‌بندی، قصد خرید کالا و ترجیح بسته‌‌بندی. تحقیقات بازاریابی نوین، 5 (17)، 163-184  doi: 10.1080/13032917.2019.1708423
بهرام‌‌پور، هما. (1395). پژوهشی بر نگارگری ایرانی در طراحی بسته‌‌‌بندی با رویکرد فرمالیستی (پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد منتشرنشده). موسسه آموزش عالی مازیار. مازندران، ایران.
ترابخانی، ندا. (1397). اصول بسته‌‌بندی صنعتی و تجاری. تهران: دیباگران.
حسینی‌راد، عبدالمجید. (1396). مبانی هنرهای تجسمی. تهران: کتاب‌‌های درسی.
حلیمی، محمدحسین. (1381). اصول و مبانی هنرهای تجسمی (ج. 1). چاپ سوم. تهران: احیاءکتاب.
رحیم‌‌نیا، فریبرز. علوی، سید مسلم، و نجفی سیاهرودی، مهدی. (1391). بررسی تأثیر ویژگی‌‌های دیداری و کارکردی بسته‌‌بندی بر خرید مواد غذایی با تعدیل‌‌گری متغیر بوم‌شناختی مشتری. مدیریت بازرگانی، 4 (3)، 65-82 doi:10.22059/JIBM.2012.28568.
رئیس‌‌دانا، شادی. (1384). طراحی بسته‌‌بندی. تهران: انتشارات نوردان.
شبانی بروجنی، سوگند و توفیقی بروجنی، پیوند. (1397). طبقه‌‌بندی و بررسی سیر تحول طرح و نقش در قالی‌‌های یلمه شهرستان بروجن (20 سال اخیر). دوفصلنامه گلجام، ش. 33، 5-25  doi: 20.1001.1.20082738.1397.14.33.7.6.
عباسی‌مجرد، مریم. (1398). بررسی قابلیت‌های گرافیکی نقوش فرش هریس در طراحی و بسته‌بندی ایرانی (پایان‌‌نامه کارشناسی‌ارشد منتشرنشده).  مؤسسـه آموزش عالی ناصرخسرو. ساوه، ایران.
فلدمن، ادموندبرگ. (1377). تنوع تجارب تجسمی. ترجمه پرویز مرزبان. تهران: سروش (نشر اثر اصلی 1972).
فیروزیان، محمود، حسنقلی‌‌پور، تهمورث و استیری، مهرداد. (1388). بررسی تأثیرگذاری عوامل بسته‌‌بندی بر فرآیندهای مختلف رفتار مصرف‌کنندگان محصولات غذایی. مدیریت بازرگانی، 1 (3)، 125- 146 doi: 20.1001.1.20085907.1388.1.3.8.7
فیض، داود و سلحشور، اکبر. (1387). نقش بسته‌‌بندی در بازاریابی. سمنان: دانشگاه سمنان.
قلعه‌‌نوی، وجیهه. (1397). بررسی چگونگی کاربرد نقوش نگارگری در بسته‌‌بندی هنرهای صناعی (با تاکید بر صنایع چرمی) (پایان‌‌نامه کارشناسی‌ارشد منتشرنشده). دانشکده هنر، دانشگاه شاهد، تهران، ایران.
ظفرزاده، فرزانه. (1399). به‌کارگیری نقش‌مایه‌های فرش خراسان رضوی در طراحی بسته‌بندی (پایان‌‌نامه کارشناسی‌ارشد منتشرنشده). دانشکده هنرهای تجسمی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.
کرمانی‌‌نژاد، فرزان. (1385). نگاهی به طراحی بسته‌‌بندی. تهران: کارین.
ملکی، زهرا. (1391). بررسی نقوش تزئینی رایج در نقاشی ایرانی جهت استفاده از قابلیت‌‌های آن در بسته‌‌بندی آثار صنایع‌‌دستی ایران (پایان‌‌نامه کارشناسی‌ارشد منتشرنشده). دانشکده هنر، دانشگاه الزهرا، تهران، ایران.
ندیم، فرناز. (1385). قابلیت‌‌های گرافیکی نقوش تزئینی معماری سنتی (با تأکید بر جهانگردی کاشان) (پایان‌‌نامه کارشناسی‌ارشد منتشرنشده). دانشکده هنر و معماری، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران.
یعقوبی روشن، مرضیه. (1391). تحلیل نقشمایه‌‌های گیاهی و حیوانی جیرفت (کاربرد آن در طراحی و عناصر بسته‌بندی) (پایان‌‌نامه کارشناسی‌ارشد منتشرنشده). دانشکده هنر، دانشگاه هنر اصفهان، اصفهان، ایران.
DuPuis, S. & Silva, J. (2008). Package Design Workbook: The Art and Science of Successful Packaging. Rockport Publishers.
Kotler, P.  & Armstrong, G. (2008). Principles of Marketing. 14th Ed. New Jersey: Prentice-Hall.
Gofman, A., Howard, R. , Moskowitz, J. , & Tonis, M. (2010). Accelerating structured consumer-driven package design. Journal of Consumer Marketing,  27 (2), 157-168 doi:10.1108/07363761011027259.
منبع اینترنتی
URL1:https://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%82%D8%A7%D9%84%DB%8C_%D9%88%D8%B1%D8%A7%D9%85%DB%8C%D9%86#/media/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Varamin_Carpet_2.jpg
References
Abbasi Mojarad, M. (2020). Graphic capabilities of Harris carpet motifs in Iranian design and packaging. M.A. Thesis, Naser Khosro Institute of Higher Education, Saveh, Iran ‎[In Persian].
Arman, E., Ale Ali, F., & Zakerin, M. (2021). Handicrafts as a Link between Identity and Branding in Packaging Industry. Honar-haye Sena'ee-ye Iran, 4 (6), 149-156 doi: 10.22052/hsi.2022.243637.0. ‎[In Persian].
Bahrampour, H. (2016). Research on Iranian painting in packaging design with a formalist approach. M.A. Thesis. Maziar Institute of Higher Education, Mazandaran, Iran ‎[In Persian].
DuPuis, S. & Silva, J. (2008). Package Design Workbook: The Art and Science of Successful Packaging. Rockport Publishers.
Ebrahimi, A., Alavi, S. M., & Najafi Siyahroodi, M. (2015). Investigating the effect of aesthetic aspect of packaging and its dimensions on purchase intention through packaging preference. New Marketing Research Journal. 5 (17), 163-184 doi: 10.1080/13032917.2019.1708423 ‎[In Persian].
Feldman, E. B. (1998). Varieties of Visual Experience. (P. Marzban, Trans.). Tehran: Soroush ‎‎(Original work published 1972). ‎
Feiz, D., & Salahshor, A. (2008). The role of packaging in marketing. Semnan: Semnan University ‎[In Persian].
Firouzian, M., Hasangholipour, M., & Estiri, M. (2009). A Survey on Effects of Packaging Elements on Different Process of Food Products Consumer Behavior. Business Management, 1 (3), 125-146 doi: 20.1001.1.20085907.1388.1.3.8.7. ‎[In Persian].
Ghalehnovi, V. (2018). Study of how to apply Persian Painting (Miniature) motifs in Craft Arts packaging (with emphasis on Leather industries). M.A. Thesis, Faculty of Art, Shahed University, Tehran, Iran ‎[In Persian].
Gofman, A., Howard, R., Moskowitz, J. , & Tonis, M. (2010). Accelerating structured consumer-driven package design. Journal of Consumer Marketing, 27 (2), 157-168 doi: 10.1108/07363761011027259.
Hoseinirad, A. (2017). Foundations of Visual Arts. Tehran: Educational books ‎[In Persian].
Imani, E., & Foroughinia, M. (2021). Objective aesthetics in rural rugs with Mikel Dufrenne's approach (Case study: Yelmeh and Minakhani designs). Goljaam, 17 (39), 131-147 doi: 20.1001.1.20082738.1400.17.39.5.7. ‎[In Persian].
Kermaninejad, F. (2006). Look at the packaging design. Tehran: Karian ‎[In Persian].
Kotler, P.,  & Armstrong, G. (2008). Principles of Marketing. 14th Ed. New Jersey: Prentice-Hall.
Maleki. Z. (2012). Study of potencies of puppets & dolls as a medium for traditional art. M.A. Thesis, Faculty of Art, ‎Alzahra University ‎[In Persian].
Nadim, F. (2006). Graphic Design Potentials of Traditional Architecture Ornaments (Based on Kashan Tourism Attraction). M.A. Thesis, Department of Graphics School of Art, Tarbiat Modarres University, Tehran, Iran ‎[In Persian].
Rahimnia, F., Alavi, S. M., & Najafi Siyahroodi, M. ‎(2012). An Investigation of the Effect of Packaging Characteristics (Visual and Functional) on Food Purchasing Behaviors: Moderating Role of Customer Demography. Business Management, 4 (3), 65-82 doi: 10.22059/JIBM.2012.28568 ‎[In Persian].
Raiesdana, sh. (2006). Packaging Design. Tehran: Nordan.
Shabani Boroujeni, S., & Tofighi, P. (2018). Classification and investigation of the design and patterns' evolution on the Yalameh carpets in Boroujen (Twenty recent years). Goljaam, 14 (33), 5-20 doi: 20.1001.1.20082738.1397.14.33.7.6. ‎[In Persian].
Torabkhani, N. (2018). Principles of industrial and commercial packaging. Tehran: Dibagaran ‎[In Persian].
Yaghoubi Roshan, M. (2012). An Analysis of Animal and Plant Motifs in Jiroft (Its use in Designing and Visual Elements of Packaging). M.A. Thesis. Faculty of Art, University of Art, Isfahan, Iran ‎[In Persian].
Zafarzade, F. (2020). Using motifs of Khorasan Razavi carpets in packaging design. M.A. Thesis.  Visual arts faculty, Tehran University, Tehran, Iran ‎[In Persian].
URL:
URL1:https://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%82%D8%A7%D9%84%DB%8C_%D9%88%D8%B1%D8%A7%D9%85%DB%8C%D9%86#/media/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Varamin_Carpet_2.jpg