مطالعهٔ هنر سرمه‌دوزی استان اصفهان با رویکرد آینده‌پژوهی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه فرش، صنایع‌دستی، دانشگاه هنر اصفهان، اصفهان، ایران

2 دانش‌آموختهٔ گروه کارشناسی‌ارشد هنر اسلامی، گرایش کتابت و نگارگری، دانشگاه هنر اصفهان، اصفهان، ایران (نویسنده مسئول)

چکیده

هنرهای سنتی، نمایانگر فرهنگ و هنر یک ملت هستند که در باورها و آیین‌‏های آن قوم ریشه دوانیده‌‏اند. رودوزی‌های‌‏ سنتی از هنرهای ارزشمند ایرانی هستند که از شیوه‌‏ها و مواد اولیهٔ گوناگون بهره می‌برند. سرمه‌دوزی یکی از رودوزی‌های سنتی ایران است که در اصفهان تولید می‌شود و از پیشینه‌‏ای غنی در این شهر برخوردار است، به‌طوری‌که در گذشته در بسیاری از خانه‌ها زینت‌بخش اثاثیهٔ منزل بوده‌است. در سال‌های اخیر، استفاده از رودوزی‌‏های سنتی به دلایل گوناگون کم‌رنگ شده و رونق گذشته را ندارد. هدف این پژوهش مطالعهٔ وضعیت گذشته و حال هنر سرمه‌دوزی و برنامه‌ریزی برای اعتلای آن در آینده است. این پژوهش در صدد پاسخ به این سؤال است که چگونه می‌‏توان با روش آینده‌‏نگاری وضعیت این هنر را پیش‌‏بینی و برای دستیابی به یک آیندهٔ مطلوب برنامه‌‏ریزی نمود؟ این پژوهش که از نظر ماهیت کیفی است، با روش مردم‌نگاری از نوع سناریو‌‏نویسی و با رویکرد آینده‌پژوهی انجام شده‌است. داده‌های پژوهش به دو روش کتابخانه‌ای و میدانی از نوع مصاحبه جمع‌آوری شده‌اند. نمونه‌گیری در این پژوهش به روش هدف‌مند و برمبنای شیوهٔ گلوله‌برفی انجام شده‌است که مشتمل بر ۲۰ نفر شرکت‌کننده در چهار گروه صاحب‌نظران، فروشندگان، هنرمندان و مصرف‌کنندگان می‌‏‌باشد. در این پژوهش، سرمه‌دوزی از چهار بُعد اقتصادی، اجتماعی، آموزشی و نوآوری مورد بررسی قرار گرفته‌است و بر این‌ اساس پیشران‌ها شناسایی شده‌اند و دو سناریو شامل درخت سرو، و گل نیلوفر ارائه شده‌است. ایجاد بازارهای صادراتی، تولید مواد اولیه در داخل کشور، خلاقیت در نقوش، کاربرد ایجاد بازارهای مستقیم برای فروش و گسترش آموزش، موجب تداوم رشد هنر سرمه‌دوزی می‌‏شود که می‌‏تواند برای هنر سرمه‌دوزی در استان اصفهان آیندهٔ مطلوبی را رقم بزند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Studying the Art of Isfahan's Sermehdouzi from the Perspective of Future Studies

نویسندگان [English]

  • Iman Zakariaee kermani 1
  • Massoumeh Ghasemi Flavarjani 2
1 Assistant Professor of Carpets, Handicrafts Department, Isfahan Art University, Isfahan, Iran
2 MA Graduate, Department of Islamic Art, Calligraphy and Miniatures Attitude, Isfahan Art University, Isfahan, Iran. (corresponding author)
چکیده [English]

 Introduction
Handicrafts are accurate mirrors of a nation’s belief and memories. They display rituals, events, customs, and the past of the people. Traditional embroidery is one of the handicrafts that have a long history in Iran. In recent years, this art has undergone a significant stagnation due to lifestyle changes and cultural changes. The gradual decline and stagnation of Sermehdouzi can lead to the disappearance of this art in the future. Considering that as the subject of future studies can lead to scenarios and suitable proposals to improve the current situation and to achieve the desirable situation by studying impressive factors, including the study of events, trends, images and actions. To this end, this research has adopted a futurism approach. This research aims at the studying of the past and the present states of the art of golden embroidery in Isfahan and plans to improve it in the future; it tries to answer the question how the state of this art can be predicted in order to achieve the desired future from the perspective of futurism. The this research is vital to provide a solution for generating income from handicrafts, including Sermehdouzi.
Research Method
This research is practical in terms of its purpose and has been carried out adopting a descriptive-analytical method. It is qualitative in nature (scenario method). In this approach, four factors are effective including: events, trends, images, and actions. In this research, data collection has been carried out  in two ways: documents and records, questions and surveys. The trends and events in this research have been collected through first-hand sources, including library sources, scientific articles, and internet sources. Survey method and semi-structured interviews have been used to collect information about images and actions. To analyze the data in this type of interview, the research has carried out a content analysis of interviews. After doing each interview, the key points and contents of each interview have been extracted. Based on the contents derived form sets of concepts, the categories will be extracted from these concepts; finally, according to these categories, future research scenarios would be formulated. The sampling and selection of the interviewees were done purposefully and based on the snowball method. The process of conducting this research will lead to the identification of drivers by using the analysis of trends, events, images, and actions.
Research Findings
The purpose of this research was to analyze and investigate the art of Sermehdouzi in Isfahan as well as to identify the effective factors to provide suitable solutions for the development of this art, based on  future studies (scenario method). In this research, the trends and events that had been influenced in the past of this art were analyzed and investigated. This art, which has a history as old as the Achaemenid period, continued in different eras and reached its peak in the Safavid period. However, during the Qajar and Pahlavi periods, this art began to decline because of cultural changes and a decrease in the quality of raw materials, sewing, and the importation of European clothing as well as culture into Iran. After reviewing trends and events, images and actions were extracted through interviews with experts. People's lack of familiarity with the craft of Sermedouzi, the low quality of raw materials which produced in the country, old designs, the lack of support for artists, the lack of exports and the urrecognition of embroidery products by other countries, the high cost of the production, and the lack of education and promotion of Sermedouzi caused the gradual decline of this art. After identifying the factors resulting in the decline of the art of embroidery, the drivers of the art of embroidery were identified using the results of interviews with experts. These drivers were divided into four general categories of economic, social, educational, and innovation drivers. Exporting and expanding the sales market to other countries, introducing the people of other countries were identified as the economic drivers for this, creating a direct market for the artist, increasing the export and the production of raw materials inside the country. The social and educational drivers of Sarmedozi included culturalization, expanding institute in other cities, creating a virtual educational platform, and making it easier for those interested in education. Updating motifs, designs, and application, diversity, and innovation, creativity in motifs and production of raw materials inside the country, all are the drivers of innovation in the art of Sermedouzi, which are extracted from the images and actions in this research.
Conclusion
After identifying the drivers, two scenarios including "cypress tree" and "lily flower" have been compiled for the development of this art. In the cypress tree scenario, solutions such as development and promotion, employment and entrepreneurship, home employment, education in schools, construction of sites and programs for creating a sales platform, creation of national and international exhibitions have been proposed to improve the future of the art of Sermehdozi. Suggested solutions in the lily flower scenario include making television programs, interviewing experts and artists, making promotional and educational programs, introducing people to the daintiness and difficulties of this profession and culturalization, making raw materials inside the country, reducing the cost of raw materials, and reviving past designs. Creating new designs, exporting products, creating store and workshop complexes, producing high-quality silk and setting up international exhibitions, the art of Sermedouzi can be included in the global export basket. With the prosperity of the art of Sermedouzi, more artists are attracted to this profession, which will cause economic prosperity and create employment. Finally, by creating more employment and motivation in the workforce, cultural and economic growth can be achieved and a desirable future can be considered for this art.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Sermehdouzi
  • traditional embroidery
  • future studies
  • scenario writing
  • Isfahan
 ابن عباسی، ادریس، و مقتدایی، علی‌اصغر. (1390). هنرهای دستی و سیر تحول آن در ایران. تهران: جمال هنر.
بخشنده، آرزو، و جهانیان، رمضان. (1397). آینده‌پژوهی. دوماهنامه مطالعات کاربردی در علوم مدیریت و توسعه، ش. ۳، ۶۵-71.
تحویلدار، حسین‌بن محمد ابراهیم. (13۴2). جغرافیای تاریخی اصفهان. به کوشش منوچهر ستوده. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
تراسبی، دیوید. (1389). اقتصاد و فرهنگ. ترجمهٔ کاظم فرهادی. تهران: نشر نی.
ترکاشوند، نازبانو. (1397). چرخه اقتصاد در هنر ایران. تهران: پویانما.
حسن‌بیگی، محمدرضا. (1۳۶۵). مروری بر صنایع‌دستی ایران. تهران: ققنوس.
دووینیو، ژان. (1379). جامعه‌شناسی هنر. ترجمهٔ مهدی سحابی. تهران: نشر مرکز.
زکریایی کرمانی، ایمان، و رحیمی، افسانه. (1۴00). آینده‌پژوهی هنر گیوه‎بافی شهرستان دهاقان. هنرهای صناعی ایران، ۴ (2), 37-۵0. doi: 10.22052/hsi.2022.246119.1006
رستمی، محسن، کشاورز، عیسی، و خجسته، رضا. (1397الف). روش‌های آینده‌پژوهی در صنایع فرهنگی. تهران: انتشارات پشتیبان.
-----. (1397ب). مبانی آینده‌پژوهی. تهران: انتشارات پشتیبان.
سیدصدر، سیدابوالقاسم. (1388). دایره‌المعارف هنرهای صنایع‌دستی و حرف مربوط به آن. تهران: سیمای دانش.
صبا، منتخب. (1379). نگرشی بر روند سوزن‌دوزی‌های سنتی ایران از هشت هزار سال قبل از میلاد تا امروز. تهران:منتخب صبا.
عارفی، زینب السادات. (1396). سرمه‌دوزی معاصر. برگرفته از: ‏http://b2n.ir/g22855
گلاگ، جی، و گلاک، سومی هیراموتو. (13۵۵). سیری در صنایع‌دستی ایران. ترجمهٔ یحیی ذکاء و رضا علوی. تهران: بانک ملی.
لندون، جی.، هامپتون، پی.، و پترسون، دی. (1399). مبانی برنامه‌ریزی استراتژیک. ترجمهٔ هوشنگ محمدی. تهران: انتشارات سازمان مدیریت صنعتی.
محمدپور، احمد. (1392). روش تحقیق کیفی ضد روش (منطق و طرح در روش‌شناسی کیفی)  (ج. 1). تهران: جامعه‌شناسان.
محمدی القار، معصومه، و شاهکوه محلی، رؤیا. (۱۳۹۷). سرمه‌دوزی سنتی. تهران: پیک‌رسان.
‎محمدی، یلدا. (1399). آموزش انواع روش‌های سرمه‌دوزی روی ترمه و پارچه مخمل. برگرفته از: ‏http://b2n.ir/f94545
ممتاز، فرحناز. (1389). رودوزی‌های سنتی سرمه‌دوزی. تهران: انتشارات فنی و حرفه‌ای.
‎موسوی حصار، نجیبه. (1396). قبای تشریفاتی متعلق به اشرف پهلوی. برگرفته از: ‏‏https://sadmu.ir/detail/‎‏
موسوی، ندا سادات و زکریایی کرمانی، ایمان. (1400). مردم‌شناسی رودوزی‌های سنتی اصفهان (بررسی نمونه موردی زردوزی، سرمه‌دوزی و نقده‌دوزی). ششمین کنفرانس بین‌المللی علوم‌انسانی، اجتماعی و سبک زندگی.
یاوری، حسین. (138۵). مختصری درباره رودوزی‌ها در ایران و جهان. نشریه رشد آموزش هنر، ش. ۶، ۴۶-۵3.
یاوری، حسین، منصوری، آنیتا، و سلطانی، شریفه. (139۵). آشنایی با هنرهای سنتی (ج. 3). تهران: آذر سیمای دانش.
Coates, J. F. (1985). Foresight in federal government policymaking. Futures Research, 29-53.
Bell, W. (1996). An overview of futures studies. in The Knowledge Base of Futures Studies, Vol. 1 (pp. 28-56). Australia: Hawthorn, Victoria.
Conboy, W. A. (1979). Challenge of the Future: Visions and Versions. Kansas. USA: Univ. of Kansas.
Dreborg, K. H. (1996). Essence of backcasting. Futures, 28 (9),813-828.
Haidar, J. I. (2015). Sanctions and Exports Deflection: Evidence from Iran. Paris School of Economics, University of Paris 1 Pantheon Sorbonne. Mimeo.
Havas, A. (2003). Socio-Economic and Development Needs: Focus of Foresight Programmes, Disscusion Paper, New Series, 13, Budapest.
Selin, C. (2008). The sociology of the future: tracing stories of technology and time. Sociology Compass, 2 (6), 1878-1895.‏
Smeral, E. (2009). The Impact of the Financial and Economic Crisis on European Tourism. Journal of Travel Research, 48 (1), 3-13.
Stiglitz, J. E. (2003). Globalization and its Discontents. London: W.W. Norton & Company.
References
Bakhshande, A., & Jahaneyan, R. (2017). Futurology. Bimonthly Journal of Applied Studies in Management and Development Sciences, 3. 65, 71.[In Persian]
Bell, W. (1996). An overview of futures studies. The knowledge base of futures studies: Foundations, 1, 28-56.
Coates, J. F. (1985). Foresight in federal government policymaking. Futures Research Quarterly summer. 29-53.
Conboy, W. A. (1979). Challenge of the Future: Visions and Versions
Dreborg, K. H. (1996). Essence of backcasting. Futures, 28(9),pp 813-828.
Duvigny, J. (2000). Comprehensive study of art. Translated by Mehdi Sahabhi. Tehran: Markaz.[In Persian]
Glock, J., Glock, SumiHiramuto. (1976). Research in Handicrafts of Iran. Tehran: National Bank Publications.[In Persian]
Haidar, J. I. (2015). Sanctions and Exports Deflection: Evidence from Iran, Paris School of Economics, University of Paris 1 Pantheon Sorbonne. Mimeo.
Hasan Beigi, M. R. (1986). An overview of Iranian handicrafts. Tehran: Phoenix.[In Persian]
Havas, A. (2003). Socio-Economic and Development Needs: Focus of Foresight Programmes, Disscusion Paper, New Series, 13, Budapest .
Ibn Abbasi, I., & Moqtadaei, A. A. (2011). Handicrafts and its evolution in Iran. Tehran: Jamal Honar.[In Persian]
Iran Statistics Center, Vice President of Planning and Strategic Monitoring. (2007). Definitions and standard concepts of culture and art department, February 2007.[In Persian]
Landon, J., Hampton, P., Peterson, D. (2019). Basics of strategic planning. Translated by Hoshang Mohammadi.to print Tehran: Publications of Industrial Management Organization.[In Persian]
Mohammadpour, A. (2012). Anti-method qualitative research method. Tehran: Sociologists. Mohammadi al-Qar, Masoumeh. Shahkoh Mohali, Roya (2017). Traditional gold embroidery. Tehran: Courier.[In Persian]
Montakhab Saba. (2000). An attitude on the process of traditional Iranian needlework from eight thousand years BC to today. Tehran: selected by Saba.[In Persian]
Mousavi, N., Zakariai Kermani, I. (2021). Anthropology of Isfahan traditional embroidery (case study of Zardozi, Sarmedozi and Nakdedozi). The 6th International Conference on Humanities, Social and Lifestyle Sciences.[In Persian]
Mumtaz, F. (2010). Sarmedozi traditional embroidery. Tehran: technical and professional publications.[In Persian]
Rostami, M., Keshavarz, E., & Khojaste, R. (2017). Future research methods in cultural industries. Tehran, Poshteban.[In Persian]
Selin, C. (2008). The sociology of the future: tracing stories of technology and time. Sociology Compass, 2(6), 1878-1895.
Seyyed Sadr, A. (2009). Encyclopaedia of handicraft arts and related words. Tehran, Simai Danesh.[In Persian]
Smeral, E. (2009). The Impact of the Financial and Economic Crisis on European Tourism. Journal of Travel Research, 48(1):3-13
Stiglitz, J. E. (2003). Globalization and its Discontents. W.W. Norton & Company: London.
Tadhardar, H. (1963). Historical geography of Isfahan, thanks to the efforts of Manouchehr. Tehran: University of Tehran.[In Persian]
Throsby, D. (2010). Economy and Culture, translated by Kazem Farhadi. Tehran: Ney Publishing.[In Persian]
Torkashvand, N. (2017). Economic cycle in Iranian art. Tehran: Pyanama.[In Persian]
Yavari, H. (2015). Briefly about embroidery in Iran and the world. Roshdh Art Education Journal, 6. 46-53.[In Persian]
Yavari, H., Mansouri, A., & Soltani, Sh. (2015). Familiarity with traditional arts. Volume III.[In Persian]
Webite:
URL1:Arafi, Zainab al-Sadat, (bt). http://b2n.ir/g22855. Contemporary embroidery, popular sit.
URL2: Mohammadi, Yalda (2019). http://b2n.ir/f94545. Teaching various methods of embroidery on cashmere and velvet fabric, Arga site.
URL3: Mousavi Hisar, Najiba (2016). https://sadmu.ir/detail/5973. Ceremonial tomb belonging to Ashraf Pahlavi, Saad Abad Historical Collection website.