مطالعه تطبیقی هنر سیاه‌قلم ارامنه تبریز و ترکیه

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری، رشته‌ تاریخ تطبیقی و تحلیلی هنر اسلامی، دانشگاه شاهد، تهران، ایران.

2 دانشیار، دکترای تخصصی پژوهش هنر، دانشکده‌ی هنر، دانشگاه شاهد؛ تهران، ایران

3 استادیار، دکترای تخصصی پژوهش هنر، دانشکده هنرهای صناعی اسلامی، دانشگاه هنر اسلامی تبریز؛ تبریز، ایران.

چکیده

سیاه‌قلم شیوه‌ای هنری در فلزکاری از ترکیب نقره، مس، سرب و گوگرد حاصل می‌شود و هنرمندان برای جلوه بیشتر نقوش حکاکی‌شده بر روی فلزات طلا و نقره از آن استفاده می‌کنند. این شیوه هنری در میان ارامنه تبریز و وان رواج دارد. با توجه به کمبود منابع در مورد این هنر و اهمیت آن در میان اقوام و هنرمندان کشورهای مختلف، ضرورت انجام پژوهش حاضر ایجاب شده و شناخت هنر سیاه‌قلم و نقوش تزئینی آن در هنر ارامنه وان و تبریز به عنوان اهداف پژوهش انتخاب شده است و پرسش‌های پژوهش نیز عبارتند از: 1-شیوه هنری سیاه‌قلم در میان ارامنه تبریز و وان چگونه اجرا می‌شود؟ 2-هنر سیاه‌قلم ارامنه تبریز و وان دارای چه نقوش تزئینی است؟ 3-وجوه اشتراک و افتراق نقوش تزئینی دو منطقه چه اطلاعاتی را ارائه می‌نمایند؟ در پژوهش حاضر اطلاعات کتابخانه‌ای، اسنادی و میدانی با روش توصیفی- تحلیلی و رویکرد تطبیقی و به صورت کیفی تجزیه و تحلیل شده است. نمونه‌های پژوهش شامل 11 اثر، شامل 5 اثر متعلق به ارامنه تبریز و 5 اثر متعلق به ارامنه وان ترکیه است و یک نمونه محصول مشترک دو منطقه است. روش نمونه‌گیری پژوهش، هدفمند و با استفاده از داده‌های میدانی است. نتایج پژوهش نشان می‌دهد نقوش تزئینی هنر سیاه‌قلم دو منطقه شباهت زیادی به یکدیگر دارند و بدون توجه به محل تولید آثار می‌توان گمان کرد همه آثار خاستگاه یکسانی دارند و همچنین وجود نام تبریز و وان بر روی اثر مشترک دو منطقه نشان می‌دهد ارامنه تبریز و وان تعاملات فرهنگی عمیقی با یکدیگر داشته‌اند.

عنوان مقاله [English]

A comparative study of Niello art of Armenians of Tabriz and Turkey

نویسندگان [English]

  • Sahar Zekavat 1
  • Khashayar Qazizadeh 2
  • Shahryar Shokrpour 3
1 Ph.D. candidate of Comparative and analytical history of Islamic art, Faculty of Art, Shahed University, Tehran, Iran.
2 Associate Professor, Faculty of Art, Shahed University, Tehran, Iran.
3 Assistant Professor, Faculty of Arts craft, Tabriz Islamic Art University, Tabriz, Iran
چکیده [English]

Niello is an artistic form of metalwork that is obtained from the combination of silver, copper, lead and sulfur and the artists use it for more and better effect of engraved motifs on gold and silver metals. This artistic method of metalworking is popular among the Armenians of Tabriz and Van. Considering the lack of resources about this art and its importance among ethnic groups and artists of different countries, the necessity of conducting the present research is required and knowing Niello art and its decorative motifs in Van and Tabriz art have been chosen as research objectives and the research questions include: 1- How is Niello artistic method performed among the Armenians of Tabriz and Van? 2- What decorative motifs does the Niello art of Tabriz and Van Armenians have? 3-What information do the similarities and differences of the decorative motifs of the two regions provide? In the present research, library, documentary and field information has been qualitatively analyzed with a descriptive-analytical and comparative method.

The research cases include 11 samples, including 5 samples belonging to the Armenians of Tabriz and 5 samples belonging to the Armenians of Van, and one example is a joint product of two regions.The research sampling method is purposeful and based on field data. The results of the research show that the decorative motifs of the Niello art of the two regions are very similar to each other and regardless of the production place of the samples, it can be assumed that all the works have the same origin and Also, the existence of the names of Tabriz and Van on the common sample of the two regions shows that the Armenians of Tabriz and Van had deep cultural interactions with each other.